A

ACTH (Adrenocorticotroop hormoon) - Hormoon geproduceerd door de hypofyse. Het stimuleert de bijnieren om de hormonen die ze produceren uit te scheiden, waaronder cortison en cortisol. 

ACTH-deficiëntie (adrenocorticotroop hormoon) - Te weinig ACTH geproduceerd door de hypofyse; vaak het gevolg van een hypofysetumor. Symptomen zijn onder meer zwakte, vermoeidheid en gastro-intestinale stoornissen. 

AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) - Ernstig falen van het immuunsysteem van het lichaam (immunodeficiëntieziekte). Het vermindert het vermogen van het lichaam om infecties te bestrijden en de vermenigvuldiging van abnormale cellen, zoals kankercellen, te onderdrukken. Zie Immunodeficiëntie. Veroorzaakt door een seksueel overdraagbaar virus, besmet bloed of via de placenta naar een foetus van een besmette moeder. 

Abell-Kendall modificatie - Aanpassing van een laboratoriumtest ontwikkeld door Drs. Abell en Kendall.

Abruptio placenta - Scheiding van de placenta van de baarmoeder tijdens het laatste trimester van de zwangerschap.

Absoluut aantal neutrofielen (ANC) ook wel genoemd "Absoluut aantal granulocyten" - hoeveelheid witte bloedcellen in het bloed die infecties kunnen bestrijden.

Abces - Gezwollen, ontstoken, gevoelig gebied van infectie gevuld met etter.

Achalasie - Conditie van de slokdarm die het normale slikken verstoort.

Onbalans in zuur-base - Onbalans die optreedt wanneer het lichaam te veel zuur of te veel base vasthoudt.

Acidose - Pathologische aandoening als gevolg van ophoping van te veel zuur in het lichaam.

Acidose, metabolisch - Te veel zuur in het lichaam door verlies van base.

Acidose, respiratoir - Te veel zuur in het lichaam door ophoping van overtollig koolstofdioxide.

Acromegalie - Omstandigheid die mensen van middelbare leeftijd treft. Gekenmerkt door een geleidelijke, duidelijke vergroting van de botten van het gezicht, de kaak en ledematen. Veroorzaakt door overproductie van groeihormoon door hypofyse.

Acuut - Begint plotseling. Ernstig maar van korte duur.

Acute intermitterende porfyrie (AIP) - Ziekte van het metabolisme van porfyrine. Symptomen zijn onder meer terugkerende aanvallen van buikpijn, gastro-intestinale symptomen, neurologische stoornissen en een teveel aan porfobilinogeen in de urine.

Acuut longoedeem - Reeks dramatische, levensbedreigende symptomen, waaronder extreme kortademigheid, snelle ademhaling, angst, hoesten, blauwachtige lippen en nagels en zweten. Meestal veroorzaakt door congestief hartfalen. Zie congestief hartfalen.

Ziekte van Addison (bijnierinsufficiëntie) - Toestand veroorzaakt door inactieve of onderactieve bijnieren. Symptomen zijn onder meer zwakte, lage bloeddruk, gedragsveranderingen, buikpijn, diarree, verlies van eetlust en bruine huid.

Adenocarcinoom - Elk van een grote groep kankertumoren van een klier of klierweefsel.

Adenoom - Goedaardige tumor van kliercellen. Kan overmatige hormoonafscheiding door de aangetaste klier veroorzaken.

Hechtingen - Kleine strengen fibreus weefsel die ervoor zorgen dat organen in de buik en het bekken abnormaal aan elkaar blijven kleven, waardoor een risico op darmobstructie ontstaat.

Bijnier - Met betrekking tot een of beide klieren die zich naast de nieren bevinden. Deze klieren scheiden veel hormonen af, waaronder adrenaline, en spelen een belangrijke rol in het endocriene systeem van het lichaam.

Bijnierschors - Buitenste laag van de bijnier. Scheidt verschillende hormonen af, waaronder cortison, oestrogeen, testosteron, cortisol, androgeen, aldosteron en progesteron.

Bijnierhyperplasie - Abnormale toename van het aantal normale cellen in de bijnier (s).

Bijnierinsufficiëntie - Zie de ziekte van Addison.

Bijniermerg - Middelste deel van de bijnier. Scheidt epinefrine (adrenaline) en norepinefrine af.

Bijniermergtumoren (feochromocytoom) - Tumoren van de medulla, een binnenste laag van de bijnier, feochromocytomen genaamd. Tumoren zijn zeldzaam en scheiden norepinefrine en epinefrine af. Ze worden gekenmerkt door episodes van hypertensie, hoofdpijn, hartkloppingen, zweten en angst.

Bijnierschorshyperplasie - Verhoging van het aantal cellen van de bijnierschors. De bijnierschors scheidt cortisol, androgenen en aldosteron af. Een verhoogde productie van een of meer van deze hormonen kan leiden tot een verscheidenheid aan aandoeningen, zoals het syndroom van Cushing en hypertensie.

Adrenocorticotroop hormoontekort - De hypofyse produceert onvoldoende ACTH.

Adrenoleukodystrofie - Verstoring van de hersensubstantie veroorzaakt door een abnormale functie van de bijnier.

Agglutinatie - Samen klonteren.

Ahaptoglobulinemie - Zonder haptoglobine in het bloed. De aandoening wordt vaak gezien bij hemolytische anemie, ernstige leverziekte en infectieuze mononucleosis. Zie Bloedarmoede, hemolytisch; infectieuze mononucleosis.

Alcohol cardiomyopathie - Ziekte van het myocardium (spierlaag) van het hart, als gevolg van chronisch alcoholisme. Resulteert in vergroting van het hart. De hartspier is verzwakt en kan het bloed niet efficiënt pompen.

Alcoholische polymyopathie - Ziekte die meerdere spieren tegelijkertijd aantast. Veroorzaakt door alcoholisme.

Aldosteronisme, primair - Overproductie van aldosteron, dat wordt uitgescheiden door de bijnieren. Veroorzaakt door bijnierhyperplasie (toename van het aantal bijniercellen) of een tumor van de bijnier (syndroom van Conn). Symptomen kunnen zijn: hypertensie, spierzwakte of krampen, nierziekte en abnormaal hartritme.

Alkalose, metabolisch - Abnormale toestand waarin lichaamsvloeistoffen meer basisch zijn dan normaal. Kan het gevolg zijn van zuurverlies door langdurig braken of overmatige inname van bicarbonaat.

Alkalose, respiratoir - buikpijn, diarree, verlies van eetlust en bruine huid. Abnormale toestand wanneer lichaamsvloeistoffen alkalischer zijn dan normaal. Veroorzaakt door omstandigheden die het koolstofdioxidegehalte in het bloed verlagen, zoals te snel ademen of congestief hartfalen. Zie congestief hartfalen.

Allogene transplantatie - een transplantatie met een menselijke donor die beenmerg heeft dat genetisch overeenkomt met de ontvanger.

Alveolair oedeem - Zwelling van de kleinste takken van de bronchiën (longblaasjes).

Dubbelzinnige genitaliën - Externe geslachtsdelen die niet normaal zijn voor het geslacht.

Amblyopieën - Verminderd zicht in een oog dat normaal lijkt te zijn bij onderzoek met een oftalmoscoop (een instrument dat wordt gebruikt om de binnenkant van het oog te onderzoeken). Soms geassocieerd met strabismus. Kan ook worden veroorzaakt door bepaalde gifstoffen.

Amenorroe - Er zijn twee categorieën amenorroe. Bij primaire amenorroe is de menstruatie niet begonnen bij een jonge vrouw die de puberteit heeft gepasseerd en ten minste 16 jaar oud is. Oorzaak is meestal onbekend. Mogelijke oorzaken zijn onder meer eetstoornissen, psychische stoornissen, endocriene stoornissen, aangeboren afwijkingen waarbij vrouwelijke organen ontbreken of abnormaal gevormd zijn, of deelname aan zeer inspannende atletische activiteiten. Bij secundaire amenorroe is er een onderbreking van de menstruatie gedurende ten minste 3 maanden bij een vrouw die eerder menstrueerde. Oorzaken zijn onder meer zwangerschap, borstvoeding, eetstoornissen, endocriene stoornissen, psychische stoornissen, menopauze (meestal 35 jaar of ouder), chirurgische verwijdering van baarmoeder of eierstokken, of zeer inspannende atletische activiteiten.

Amine - Organische chemische verbinding die stikstof bevat.

Aminozuren - Organische chemische verbindingen. Ze zijn de belangrijkste componenten van alle eiwitten. Het lichaam bevat minimaal 20 aminozuren; 10 zijn ESSENTIEEL. Het lichaam maakt of vormt deze zuren niet, dus ze moeten via de voeding worden verkregen.

Ampulla van Vater - Vergrote zone waar het pancreaskanaal en het gemeenschappelijke galkanaal samenkomen voordat ze het gedeelte van de dunne darm binnengaan.

Amyloïde - Zetmeelrijke substantie.

Amyloïdose - Ziekte waarbij een wasachtig, zetmeelachtig, doorschijnend materiaal zich ophoopt in weefsels en organen, waardoor de functie wordt aangetast. Oorzaak is onbekend en is momenteel ongeneeslijk. Als er nieren bij betrokken zijn, kan nierdialyse of een niertransplantatie deel uitmaken van de behandeling.

Amyotrofische laterale sclerose (ALS) - Geleidelijke afbraak van ruggenmergcellen, resulterend in geleidelijk verlies van spierfunctie. Niet besmettelijk of kankerachtig.

Anafylaxie (allergische shock) - Ernstige, levensbedreigende allergische reactie op medicijnen of andere allergieveroorzakende stoffen.

Androgene arrhenoblastoom - Ovariële tumor waarin cellen lijken op die in mannelijke testikels; ze scheiden mannelijk geslachtshormoon af. Veroorzaakt het verschijnen van mannelijke secundaire geslachtskenmerken bij een vrouw, zoals een schorre, diepe stem, overmatig lichaamshaar en vergrote clitoris.

Andrenogenitaal syndroom - Endocriene aandoening als gevolg van adrenocorticale hyperplasie. Zie bijnierhyperplasie. Er worden minder dan normale hoeveelheden cortisol en meer dan normale hoeveelheden androgenen geproduceerd. Dit resulteert in vroegtijdige puberteit bij jongens en vermannelijking van de uitwendige geslachtsdelen bij meisjes. Meestal een aangeboren aandoening.

Bloedarmoede - Conditie waarbij het aantal rode bloedcellen of hemoglobine (zuurstofdragende stof in het bloed) onvoldoende is.

Bloedarmoede, aplastisch - Ernstige ziekte die wordt gekenmerkt door een verminderde beenmergproductie van alle bloedcellen. Symptomen kunnen zijn: bleekheid, zwakte, frequente infectie, spontane bloeding uit de neus, mond, tandvlees, vagina, rectum, hersenen en andere plaatsen, onverklaarbare blauwe plekken en zweren in de mond, keel of endeldarm. Kan worden veroorzaakt door ziekte in het beenmerg of door vernietiging van het beenmerg
blootstelling aan bepaalde chemicaliën, geneesmiddelen tegen kanker, immunosuppressiva of antibiotica. Oorzaak is soms onbekend. Te genezen als de oorzaak met succes kan worden vastgesteld en behandeld. Als de respons op de behandeling slecht is, kunnen complicaties van oncontroleerbare infecties en bloedingen fataal zijn.

Bloedarmoede, auto-immuun hemolytische - Bloedarmoede als gevolg van de afbraak van de bloedcellen van een persoon door zijn eigen serum. De exacte oorzaak is onbekend en wordt nog onderzocht. Zie Serum.

Bloedarmoede, chronische hemolytische - Bloedarmoede veroorzaakt door een erfelijke aandoening, zoals erfelijke sferocytose, G-6-PD-deficiëntie, sikkelcelanemie of thalassemie. Momenteel is er geen genezing bekend. Zie bloedarmoede; hemolytische anemie; G-6-PD-deficiëntie; sikkelcelanemie; thalassemie.

Anemie, diserytropoëtisch - Elke bloedarmoede veroorzaakt door een aandoening die het normale vermogen van het lichaam om rode bloedcellen te produceren, vermindert.

Bloedarmoede, hemolytisch - Bloedarmoede door de voortijdige vernietiging van rijpe rode bloedcellen. Beenmerg kan rode bloedcellen niet snel genoeg produceren om de vernietiging te compenseren.

Bloedarmoede, hypochroom - Elk van een grote groep anemieën die worden gekenmerkt door een verlaagde concentratie van hemoglobine in rode bloedcellen.

Bloedarmoede, hypoplastisch - Bloedarmoede gekenmerkt door verminderde beenmergproductie van rode bloedcellen.

Anemie, idiopathische verworven hemolytische - Bloedarmoede gekenmerkt door een verkorte levensduur van rode bloedcellen. Oorzaak is onbekend, maar het is niet erfelijk.

Bloedarmoede, ijzertekort - Verlaagd aantal circulerende rode bloedcellen of onvoldoende hemoglobine in de cellen. Veroorzaakt door onvoldoende ijzer.

Anemie, macrocytisch - Bloedaandoening gekenmerkt door abnormale aanwezigheid van grote, kwetsbare rode bloedcellen. Het gemiddelde corpusculaire hemoglobine (MCH) en het gemiddelde corpusculaire volume (MCV) zijn verhoogd. Vaak het gevolg van foliumzuur en vitamine B12-tekort.

Bloedarmoede, megaloblastische (foliumzuurdeficiëntie) - Bloedarmoede veroorzaakt door foliumzuurgebrek. Vaak gepaard met bloedarmoede door ijzertekort.

Bloedarmoede, microcytisch - Elke anemie die wordt gekenmerkt door abnormaal kleine rode bloedcellen, gewoonlijk geassocieerd met chronisch bloedverlies of voedingsanemie, zoals bloedarmoede door ijzertekort. Zie Bloedarmoede, ijzertekort; bloedarmoede, megaloblastische; rode cel-indices.

Bloedarmoede, niet-sferocytisch hemolytisch - Erfelijke aandoening van rode bloedcellen waarbij een verkorte overleving van rode bloedcellen geassocieerd is met membraandefecten, onstabiel hemoglobine en intracellulaire defecten.

Bloedarmoede, pernicieuze - Bloedarmoede veroorzaakt door onvoldoende opname van vitamine B12.

Bloedarmoede, reageert op pyridoxine - Verminderde rode bloedcellen in omloop, die weer normaal worden bij behandeling met pyridoxine.

Bloedarmoede, sikkelcel - Ernstige, ongeneeslijke bloedarmoede die optreedt bij mensen met een abnormale vorm van hemoglobine in hun bloedcellen. Het is een erfelijke ziekte.

Bloedarmoede, sikkelcel-eigenschap - Zie Sikkelcel-eigenschap.

Bloedarmoede, sideroblastische Een speciaal type bloedarmoede waarbij het beenmerg voortijdig ijzer afzet in rode bloedcellen. Deze cellen transporteren zuurstof niet zo efficiënt naar het lichaam als normale cellen.

Anencefalie - Afwezigheid van de hersenen.

Aneuploïdie - Elke variatie in chromosoomaantal waarbij individuele chromosomen betrokken zijn en niet hele sets chromosomen. Er kunnen minder chromosomen zijn, zoals bij het syndroom van Turner, of meer chromosomen, zoals bij het syndroom van Down. Zie het syndroom van Turner; Syndroom van Down. Abnormale eigenschappen variëren afhankelijk van de set chromosomen die erbij betrokken is.

Aneurysma - Abnormale vergroting of opblazen van een slagader. Veroorzaakt door een zwakke slagaderwand.

Angina (Angina pectoris) - Pijn op de borst of druk, meestal onder het borstbeen (borstbeen). Veroorzaakt door onvoldoende bloedtoevoer naar het hart. Vaak veroorzaakt door lichaamsbeweging, emotionele overstuur of zware maaltijden bij iemand met een hartaandoening.

Angina pectoris - Zie Angina.

Angiodysplasie - Afwijkingen van kleine bloedvaten.

Angio-oedeem (angioneurotisch oedeem; netelroos) - Allergische aandoening gekenmerkt door huidveranderingen met verheven gebieden, roodheid en jeuk.

Angiomen - Goedaardige tumor bestaande uit bloedvaten of lymfevaten. De meeste zijn aangeboren.

Anion gap - Maatregel door laboratoriumanalyse van natrium, chloride en bicarbonaat te combineren. Een snelle, niet-invasieve berekening.

Spondylitis ankylopoetica - Chronische, progressieve ziekte van de gewrichten, vergezeld van ontsteking en stijfheid. Gekenmerkt door een GEBOGEN VOORWAARTSE houding veroorzaakt door verstijving van de wervelkolom en ondersteunende structuren. De oorzaak is onbekend, maar kan te wijten zijn aan genetische veranderingen of een auto-immuunziekte. Momenteel als ongeneeslijk beschouwd, hoewel de symptomen kunnen worden verlicht of onder controle kunnen worden gehouden. Er zijn gevallen van onverklaard herstel.

Anorectaal abces - Abces dat optreedt in het rectum (laatste segment van de dikke darm) en anus (opening van het rectum op het lichaamsoppervlak).

Anorexia - Verlies van eetlust.

Anorexia nervosa - Zeer gecompliceerde persoonlijkheidsstoornis, vooral bij jonge vrouwen, gekenmerkt door afkeer van voedsel, obsessie met gewichtsverlies en diverse andere symptomen.

Anovulatie - Falen van eierstokken om eieren te produceren, rijpen of vrij te geven. Antilichamen - Eiwitten die door het immuunsysteem in bloed en lichaamsweefsel worden aangemaakt om ziektebronnen te neutraliseren of te vernietigen.

Antibiotica - een groep geneesmiddelen die worden gebruikt om infecties te voorkomen of te behandelen.

Antilichaam - een eiwit dat het lichaam helpt vreemde stoffen (antigenen) in het lichaam te bestrijden, zoals bacteriën, schimmels en virussen.

Antigenen - Een vreemde stof die de vorming van antilichamen in het lichaam stimuleert (geproduceerd door het immuunsysteem) neutraliseert of vernietigt.

Anti-lipemisch (anti-lipidemisch) - Van of behorend tot een regime, dieet, middel of medicijn dat de hoeveelheid vet of vetachtige stoffen (lipiden) in het bloed vermindert.

Antinucleair antilichaam (ANA) - Stof die in het bloed verschijnt, duidt op de aanwezigheid van een auto-immuunziekte. Zie auto-immuunziekte.

Aortaklepstenose - Hartafwijking gekenmerkt door vernauwing of vernauwing van de aortaklep als gevolg van een aangeboren misvorming van de klep of versmelting van segmenten van de klep, zoals bij reumatische koorts. Zie reumatische koorts. Dit resulteert in een obstructie van de bloedstroom vanuit het hart naar de aorta; het hart kan niet effectief pompen. Tekenen van de ziekte zijn onder meer intolerantie voor lichaamsbeweging, hartpijn en hartruis. De behandeling omvat meestal een operatie om de defecte klep te repareren.

Aorto-iliacale occlusieve ziekte - Volledige of gedeeltelijke blokkering van het onderste deel van de aorta bij het binnenkomen van het been, ter hoogte van de lies.

Aferese - een bloedscheidingsprocedure waarbij bloed van een patiënt wordt verwijderd, door een speciale machine wordt gestuurd (waar cellen worden gescheiden en sommige worden verwijderd) en de rest wordt teruggegeven aan de patiënt

Aplastische anemie - een bloedziekte waarbij het beenmerg een tekort heeft aan de productie van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.

Apneu - Afwezigheid van spontane ademhaling.

Appendicitis - Ontsteking van de wormvormige appendix (buisje dat zich uitstrekt vanaf het eerste deel van de dikke darm). Komt elk jaar voor bij 1 op de 500 mensen. Symptomen kunnen zijn: pijn in de rechter onderbuik, misselijkheid, braken, obstipatie of diarree en koorts. De behandeling omvat een snelle chirurgische verwijdering van de appendix. Vertraging bij de operatie resulteert meestal in een gescheurde appendix en peritonitis, wat fataal kan zijn (zie peritonitis).

Arachnoiditis - Ontsteking van het arachnoïdale membraan, een dun, delicaat membraan dat de hersenen en het ruggenmerg omsluit.

Arginobarnsteenacidurie - Aanwezigheid van arginobarnsteenzuur in de urine. Dit is een aangeboren stofwisselingsfout en veroorzaakt mentale retardatie.

Aritmieën - Incidentele of constante afwijkingen in het ritme van de hartslag.

Arteriële occlusieve ziekte - Totale of gedeeltelijke blokkering van een grote slagader.

Arteriosclerose - Veel voorkomende aandoening van de slagaders gekenmerkt door verdikking, verlies van elasticiteit en verkalking van slagaderwanden. Dit resulteert in een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen en de onderste ledematen. Typische symptomen zijn onder meer pijn bij het lopen, slechte bloedcirculatie in voeten en benen, hoofdpijn, duizeligheid en geheugenstoornissen. De aandoening ontwikkelt zich vaak met veroudering of met nefrosclerose, sclerodermie, diabetes en hyperlipidemie. Zie Diabetes; nefrosclerose; sclerodermie.

Arterioveneuze storing - Probleem op de kruising van een slagader en ader op capillair niveau.

Artritis - Ontstekingsaandoening van de gewrichten, gekenmerkt door pijn en zwelling. Zie ook Reumatoïde artritis.

Ascites - Ophoping van sereus vocht in de buikholte. Het bevat grote hoeveelheden proteïne en elektrolyten. Kan een complicatie zijn van cirrose, congestief hartfalen, nefrose, kanker, buikvliesontsteking of verschillende schimmel- en parasitaire ziekten. Zie Cirrose; congestief hartfalen; nefrose; kanker; peritonitis.

Verstikking - Verlies van bewustzijn door te weinig zuurstof en te veel kooldioxide in het bloed. Als het niet wordt gecorrigeerd, leidt dit tot de dood.

Aspiratie (van merg) - het verwijderen van merg uit de holtes in grote botten door middel van afzuiging door een naald.

Astma - Chronische aandoening met terugkerende aanvallen van piepende ademhaling en kortademigheid.

Astigmatisme - Visusstoornis veroorzaakt door abnormale oogvorm.

Astrocytomen - Hersentumor samengesteld uit neurogliale cellen (een van de twee belangrijkste soorten cellen waaruit het zenuwstelsel bestaat). Meestal groeit het langzaam, maar vaak ontwikkelt zich een zeer kwaadaardige tumor, een glioblastoom genaamd, in het astrocytoom. Volledige chirurgische verwijdering van een astrocytoom kan vroeg in de ontwikkeling van de tumor mogelijk zijn, maar niet nadat deze het omliggende weefsel is binnengedrongen.

Ataxie-telangiectasia - Ernstige, erfelijke, progressieve ziekte die begint in de vroege kinderjaren. Het resulteert in laesie van een bloedvat dat wordt gevormd door verwijding van een groep kleine bloedvaten (telangiëctasieën) van de ogen en de huid, het falen van de coördinatie van de spieren (ataxie), inclusief abnormale oogbewegingen en immunodeficiëntie. Dit verklaart waarschijnlijk de verhoogde vatbaarheid voor infecties. Meestal resulteert dit in een kortere levensduur.

Atopische dermatitis - Chronische ontstekingsziekte van de huid; vaak geassocieerd met andere allergische aandoeningen die de luchtwegen aantasten, zoals astma of hooikoorts. Zie Astma. De oorzaak is niet bekend, maar kan een erfelijke ziekte zijn of een aandoening van het immuunsysteem. Symptomen zijn onder meer jeukende uitslag in huidplooien, droge, verdikte huid op de getroffen gebieden, ongecontroleerd krabben en vermoeidheid door slaapverlies als gevolg van intense jeuk. Opflakkeringen en remissies kunnen gedurende het hele leven voorkomen. De behandeling kan verlichten
symptomen.

Atria - Kamer die toegang geeft tot een andere structuur. Verwijst meestal naar ATRIA van het hart, dat de overdracht van bloed naar de grotere kamers van het hart, de ventrikels genaamd, mogelijk maakt.

Boezemfibrilleren - Volledig onregelmatig hartslagritme. In dit geval komt het voor in de bovenste kamers van het hart. Soms veroorzaakt het geen symptomen. Soms kan de persoon zich zwak, duizelig of flauw voelen. Vaak kan een normaal hartritme worden hersteld met medicatie of een elektrische schok (elektrocardioversie).

Atrofie - Wegkwijnen; afnemen in grootte, zoals een cel, weefsel, orgaan of onderdeel. Kan het gevolg zijn van ziekte, gebrek aan gebruik, veroudering of andere invloeden.

Auto immuun - Reactie gericht tegen het eigen weefsel van het lichaam.

Auto immuunziekte - Ziekte waarbij het immuunsysteem antilichamen aanmaakt die de eigen weefsels van het lichaam aanvallen.

Auto-immuun hemolytische anemie - Zie Bloedarmoede, auto-immuun hemolytisch.
Auto-immuunziekte van de schildklier - Zie de ziekte van Grave.

Autologe transplantatie - een transplantatie waarbij de eigen bloedstamcellen van een patiënt worden verzameld, ingevroren en op een later tijdstip weer worden teruggegeven aan de patiënt.

B

Bloedcellen - cellen gevormd in het beenmerg waaruit bloed bestaat.

Rode bloedcellen (erytrocyten; RBC's) - cellen die zuurstof door het lichaam vervoeren (gemeten aan de hand van de hematocriet of HCT)

Beenmergoogst - een procedure waarbij beenmerg wordt afgenomen uit het bekkenbot (heupgebied) voor gebruik bij een transplantatie.

Beenmerg transplantatie - een proces waarbij het beenmerg van een patiënt wordt vernietigd door chemotherapie en / of bestralingstherapie en vervolgens wordt vervangen door eerder geoogste stamcellen van een donor of de patiënt.

C

Central Line-katheter -
semi-permanente intraveneuze katheter die in het grote bloed wordt ingebracht
bloedvaten die het hart binnendringen. Het kan vele weken – maanden in je blijven
vaak.

Chemotherapie - drugs
gebruikt om kanker te behandelen, hetzij door abnormale (kanker)cellen te vernietigen, hetzij door
hun groei vertragen.

Compleet bloedbeeld - a
bloedonderzoek dat het aantal rode bloedcellen, witte bloedcellen en
bloedplaatjes in het bloed.

Conditionering - a
combinatie van chemotherapiemedicijnen en soms bestraling, gegeven een paar dagen
voorafgaand aan de transplantatie om kankercellen te elimineren en het immuunsysteem te vernietigen.

Cytomegalovirus - a
virus dat griepachtige symptomen kan veroorzaken bij patiënten met een normale immuniteit, en
ernstigere problemen (longinfecties, leverproblemen en darmproblemen)
bij patiënten met een onderdrukt immuunsysteem.

Zweer - Ronde, kraterachtige laesie van de huid of het slijmvlies als gevolg van weefselsterfte. Vergezelt sommige inflammatoire, infectieuze of kankerachtige aandoeningen.

Colitis ulcerosa – Ernstige, chronische ontstekingsziekte van de dikke darm (colon). Gekenmerkt door zweren en episoden van bloederige diarree. Gezweerde gebieden zijn ontstoken en kunnen abcessen vormen in de bekleding van de dikke darm.

Ongeconjugeerd bilirubine – In vet oplosbare vorm van bilirubine die in losse associatie met plasma-eiwitten circuleert. Ook wel indirect bilirubine genoemd.

Uremie – Aanwezigheid in het bloed van overmatige hoeveelheden bijproducten van het eiwitmetabolisme, zoals ureum. Resulteert in een toxische toestand (zoals optreedt bij nierfalen), gekenmerkt door misselijkheid, braken, duizeligheid, convulsies en coma.

Urineleider - Buis die urine van de nier naar de blaas transporteert.

Ureteroceles – Verzakking van het uiteinde van de urineleider, waar deze samenkomt met de blaas. Verzakking is het vallen of glijden van een onderdeel uit zijn gebruikelijke positie. De aandoening kan leiden tot obstructie van de urinestroom en resulteren in hydronefrose en verlies van de nierfunctie. Een operatie is nodig om blijvende nierschade te voorkomen. Zie Hydronefrose.

Urinebuis - Holle anatomische structuur die van de blaas naar buiten het lichaam leidt.

Urethritis – Iontsteking of infectie van de urethra.

Urogenitaal – Verwijzend naar de nieren en voortplantingssystemen van het menselijk lichaam. Ook wel urogenitaal genoemd.

Urokinase-behandeling – Behandeling met het enzym urokinase dat in de urine wordt aangetroffen. Enzym activeert het systeem dat bloedstolsels in het lichaam oplost.

Hartklepziekte – Complicatie van ziekten die de hartkleppen vervormen of vernietigen. Het hart heeft vier kleppen. Hartklepaandoeningen kunnen bestaan ​​uit vernauwde kleppen (stenose) die de bloedstroom belemmeren, of uit verwijde of met littekens bedekte kleppen waardoor bloed naar achteren in het hart kan lekken (insufficiëntie of regurgitatie). De stoornis kan erfelijk zijn of worden veroorzaakt door een andere ziekte, zoals reumatische koorts, hypertensie, atherosclerose, endocarditis of syfilis (zelden). De uitkomst van de ziekte hangt af van de onderliggende aandoening. Veel complicaties en symptomen kunnen met medicijnen onder controle worden gehouden of met een operatie worden genezen. Zie Reumatische koorts; hypertensie; syfilis.

Varices – Vergrote aderen, slagaders of lymfevaten.

Vasculitis – Iontsteking van een bloedvat.

Vasoconstrictie – Toestand waarin bloedvaten vernauwd of vernauwd zijn. Kan worden veroorzaakt doordat het zenuwstelsel berichten naar de bloedvaten stuurt om te vernauwen. Kan ook door medicijnen worden veroorzaakt. Vasopressine – Hormoon gemaakt door de hypothalamus en opgeslagen in de hypofyse. Effecten zijn onder meer samentrekking van de spierlaag van kleine bloedvaten, samentrekking van de gladde spieren van het darmkanaal en stimulatie van samentrekking van de baarmoeder. Ook wel antidiuretisch hormoon genoemd. Heeft een specifiek effect op de niertubuli en stimuleert de resorptie van water, waardoor een concentratie van de urine ontstaat.

Vasopressine-resistente diabetes insipidus – Diabetes insipidus die niet reageert op behandeling met vasopressine. Zie Diabetes insipidus.

Veneuze hypertensie – Druk in aderen die hoger is dan normaal.

Veneuze trombose – Bloedstolsel in een ader.

Wervelslagaderziekte – Ziekte (meestal verharding van de slagader) in de wervelslagader, een grote slagader die bloed levert aan de nek, wervels, het cerebellum en andere delen van de hersenen en het ruggenmerg. Vesico-ureterale reflux – Aandoening waarbij urine vanuit de blaas terugstroomt naar de urineleiders en nieren. Omdat de blaas slecht leegloopt, kan er een urineweginfectie ontstaan, die mogelijk kan leiden tot chronische pyelonefritis en zelfs tot nierbeschadiging. Zie Pyelonefritis. De reflux kan veroorzaakt worden door een aangeboren afwijking, een blaasontsteking of een neurogene blaas. Soms is de oorzaak onbekend. De behandeling omvat het toedienen van antibiotica. In zeldzame gevallen kan een operatie nodig zijn.

Vestibulair – Met betrekking tot een mondholte in het midden van het binnenoor.

Virilisatie – Proces waarbij secundaire mannelijke geslachtskenmerken door een vrouw worden verworven, meestal als gevolg van disfunctie van de bijnier(en) of hormoonmedicatie. Ook wel masculinisatie genoemd.

Gezichtsveld - Gezichtsveld gemeten door speciale tests.

Glasvocht (glasvocht) - Heldere vloeistof die een groot deel van het oog vult.

Ziekte van Von Willebrand - Erfelijke aandoening die wordt gekenmerkt door abnormaal langzame bloedstolling, waardoor spontane bloedneuzen of tandvleesbloedingen ontstaan. Door een tekort aan bloedfactor VIII. Overmatig bloeden kan ook optreden na een operatie of tijdens de menstruatie. Zie Hemofilie; factor VIII. 

Waldenströms macroglobulinemie – Zeldzame, progressieve aandoening geassocieerd met abnormale eiwitten in het bloed, gezwollen lymfeklieren, vergrote lever en milt, bloedarmoede en veranderingen in het beenmerg. Zie Bloedarmoede.

Vastklemmen – Verdringen, forceren of duwen in een beperkte ruimte.

Wegener-granulomatose – Progressieve ziekte die wordt gekenmerkt door laesies in de bronchiën en de longen, littekenvorming in de kleine slagaders en wijdverbreide ontstekingen van alle organen van het lichaam.

De ziekte van Whipple – Malabsorptieziekte gekenmerkt door diarree, vet in de ontlasting, huidpigmentatie, gewrichtsziekten en laesies in het centrale zenuwstelsel.

Kinkhoest - Ernstige, besmettelijke bacteriële infectie van de bronchiën en de longen, meest voorkomend bij kinderen.

Wilm's tumor – Snel ontwikkelende kwaadaardige tumor van de nieren bij kinderen jonger dan 5 jaar.

Wilson's syndroom – Degeneratie van de lever en de kern van de lens in het oog.

Wiskott-Aldrich-syndroom – Erfelijke immunodeficiëntiestoornis die alleen mannen treft. Gekenmerkt door ernstige bloedingen, eczeem, terugkerende infecties en een verhoogd risico op het ontwikkelen van maligniteiten. Veroorzaakt vroegtijdige sterfte met een gemiddelde levensduur van 4 jaar.

Wolff-Parkinson-White-syndroom – Intermitterende snelle hartslag of atriale fibrillatie met karakteristieke veranderingen in een elektrocardiogram (EEG).

Xanthines – Klasse geneesmiddelen die de hersenen en gladde spieren stimuleren, zoals de luchtwegen en het hart. Deze familie van medicijnen omvat cafeïne, theofylline, aminofylline en andere.

Xeroftalmie – Abnormale droogheid en verdikking van het slijmvlies van de oogleden, het witte deel van het oog en het hoornvlies. Veroorzaakt door vitamine A-tekort of bepaalde oogziekten.

Y

Geel zicht – Objecten worden geel weergegeven. Eén symptoom van digitalistoxiciteit.

Z

Zenker's divertikel - Uitstulping in het gebied waar de keelholte en de slokdarm elkaar raken. 

Zollinger-Ellison-syndroom - Syndroom met drie kenmerken: ernstige zweren van de maag of dunne darm, extreme hypersecretie van maagzuur en tumoren van de pancreas. Kan voorkomen bij kinderen en volwassenen. De behandeling omvat medicatie tegen maagzweren, maar het kan nodig zijn de maag volledig operatief te verwijderen.